 |
| źródło: kulturystyka.pl |
Pojęcie leku w ziołolecznictwie definiuje bardzo prosto: lekiem jest każdy środek, który potrafi przywrócić naruszoną przez chorobę równowagę organizmu.
Lek ziołowy przygotowuje się na bazie surowca roślinnego.
Dana roślina może być świeża lub zasuszona, posiekana. Leki ziołowe mogą być stosowane pojedynczo, lub w odpowiednim zestawieniu - mieszance.
Pamiętajcie, że zioła to leki i pomimo, że są jednymi z najwspanialszych lekarstw - przedawkowane, nieodpowiednio przygotowane mogą też zaszkodzić.
Napar jest jedną z najczęściej spotykanych form leku ziołowego i jednocześnie najprostszą. Zioła przygotowuje się do jednorazowego użycia, zalewa wrzątkiem i odstawia pod przykryciem do naciągnięcia, zazwyczaj na 15-30 minut. Napar odcedza się i jeszcze ciepły pije.
Zioła, z których należy przygotowywać napary mają olejki eteryczne, które łatwo się utleniają, a pod wpływem gotowania uległby zniszczeniu. Napar pije się zazwyczaj niesłodzony.
Do przygotowania naparów można wykorzystać termos.
Zioła, które należy naparzać to m. in. szałwia, rumianek, tymianek, melisa, mięta.
Jako ciekawostkę mogę dodać, że istnieje pojęcie jak przygotowanie ziół "na parze". Nasze zioła zalewamy wrzątkiem i naczynie wstawiamy do innego z gotującą się wodą. Woda powinna gotować się bardzo delikatnie.
Zioła zalewa się zimną lub letnią i zazwyczaj przegotowaną wodą i odstawia na określony czas, nie dłużej niż 12 godzin. Znalazłam w niektórych starych książkach, że prawidłowe przygotowanie maceratu kończy się zagotowaniem ziół, przecedzeniem i dopiero wtedy piciem. W trakcie przygotowywania maceratu trzeba uważać, by nie wprowadzić do roztworu innych substancji, np. do nasion lnu- jakichkolwiek tłuszczów.
odwary sporządza się z tych części roślin, które są najprościej mówiąc twarde: korzenie, łodygi, kora, owoce. Do naszego odwaru muszą przejść np. garbniki, a gotowanie pomaga rozmiękczyć daną część rośliny.
Przykład: herbatkę ze skrzypu polnego powinno się gotować około 30 minut, aby wydostał się z niego trudno rozpuszczalny krzem. Odwar pije się zazwyczaj niesłodzony.
- przygotowuje się je z owoców, które koniecznie muszą być świeże, zdrowe i nieskażone.
- bez cukru - przygotowuje się je ze świeżych owoców i od razu po przygotowaniu od razu wypijane, np. sok z mniszka lekarskiego czy pokrzywy.
Literatura podaje dwie wersje powideł:
- przygotowuje się je z owoców, ale na zasadzie smażenia na bardzo gęsty sos,
- suszone zioła miksuje się w młynku do kawy na bardzo drobny proszek, uciera go z powidłami (wersją ze smażeniem) dżemem lub miodem.
- do wywaru dodaje się cukier i gotuje, do odparowania i zagęszczenia syropu. np. korzeń prawoślazu,
- owoce zasypuje się cukrem na noc (w stosunku 1:1), rano smaży we własnym soku. Po smażeniu owoce odcedza - stanowią konfiturę, a sok przelewa do butelek.
Przy okazji wyjaśniam czym różni się konfitura od dżemu. Konfitura to całe owoce we własnym soku/syropie, natomiast dżem to po prostu papka, mniej lub bardziej jednolita. Owoce w dżemie są w kawałkach, zmiażdżone, porozpadane, nie da się wyróżnić całości owocu. Aby zapobiec rozpadaniu się składników podczas gotowania nie należy mieszać konfitur łyżką, a ostrożnie wstrząsać garnkiem.
Dodam, że lepiej jest używać alkoholu o stężeniu nie większym niż 70%, wtedy wiele wartości odżywczych w ziołach nie jest "wyżerane".
Nalewki na winie przyrządza się najczęściej z aloesu, czosnku czy piołunu, natomiast nalewki na oleju (z np. macierzanki, czy dziurawca) trzeba ogrzewać.
Zioła przygotowuje się odpowiednio jako odwar, napar lub wywar. Lekko ostudza i płucze się nimi gardło, usta, bolące zęby lub dziąsła, migdałki, włosy.
W przygotowanym płynie macza się watę lub gazę i przemywa chore miejsca, np. siniaki, rany, stłuczenia lub stosuje jako tonik, do przemywania twarzy.
Przygotowanym naparem lub odwarem przemywa się chore miejsce, ale w odróżnieniu od lotionu część płynu świadomie i celowo wprowadzamy do ciała, by zioła działaby również od wewnątrz. takie przemywanie stosuje się np. rumiankiem lub świetlikiem do przemywania oczu.
- kojący - rozdrobnione zioła miesza się z wrzącą wodą w stosunku 1:2 (1 porcja ziół - 2 porcje wody), tak by powstała papka. Masę nakłada się bezpośrednio na skórę, albo nakłada na gazę/szmatkę i dopiero przykłada. Taki kompres dobrze jest przykryć ceratką, albo zwykłą folią i trzymać aż do ostygnięcia papki. Do tego typu okładów stosuje się zioła aromatyczne, np. rumianek, szałwia, mięta.
- zmiękczający i przegrzewający - przyrządza się je tak samo jak okład kojący. Okłady te przygotowuje się z ziół, owoców, warzyw, nasion, kasz, otrąb, korzeni, rozgotowanych warzyw czy nawet z gorącego piasku.
- zimny okład gojący - przygotowuje się np. z kawałka rośliny - kawałek liścia aloesu lub żyworódki przykłada się na zmianę skórną, z kiszonej kapusty na odmrożenia, z wyciągu ziołowego.
- częściowa - np. kąpiel twarzy, dłoni, stóp, nasiadówka,
- całkowita.
- zimna - w temperaturze wody 10-20 stopni Celsjusza,
- ciepła - w temperaturze wody 25-30 stopni Celsjusza
- gorąca - w temperaturze wody do 40 stopni Celsjusza, ale w gorące kąpiele należy zawsze uzgadniać z lekarzem.
Inhalacja - gorący i parujący odwar z ziół wlewa do miski, nachyla nad nimi głowę i wdycha opary z ziół, które zawierają olejki eteryczne.
Wkraplanie - przypisane przez lekarza i koniecznie wg wskazań co do ilości leki ziołowe wkrapla się do np. oczu, nosa czy uszu przy różnych dolegliwościach.
Pudry ziołowe - to nic innego jak zmielone na proszek zioła, popularnie nazywane są przyprawami, np. lubczyk, kozieradka, majeranek, czy tabaka, dawniej bardziej znana.
 |
fot. Panthermedia
|
Inne ważne informacje dotyczące przygotownia ziół:
- zioła po suszeniu nie powinny być za bardzo zgniatane i kruszone przy przechowywaniu, ponieważ tracą na wartości,
- po suszeniu rośliny możemy przechowywać około 1 roku - tyle wynosi przeciętna wartość ziół, ogółem mówiąc: od zbioru do zbioru, wyjątkiem jest kora kruszyny - dopiero po jednym roku nabiera pożądanych właściwości,
- zioła pobudzające apetyt i trawienie przyjmuje się przed posiłkiem, silnie działające, podrażniające przewód pokarmowy - po posiłkach, a wykrztuśne - między posiłkami,
- ziół nie należy przygotowywać w naczyniach aluminiowych.
.........................................
Źródła:
1. D. Tyszyńska - Kownacka, T. Starek " Zioła w polskim domu."
2. I. Gumowska "Ziółka i my."
