Banany - najbardziej rozpowszechniony owoc na świecie.

źródło

      Najpierw odsyłam do wcześniejszego wpisu o bananach - tutaj, a dalej zachęcam do poczytania wielu ciekawostek na temat tych popularnych owoców.
      Banan jest jedną z najstarszych roślin uprawnych strefy tropikalnej,  wg niektórych źródeł jest to pierwsza rozmnożona przez człowieka roślina rozmnożona wegetatywnie (nie z nasion). 
      Pochodzenie bananów to prawdopodobnie Półwysep Malajski, lub inne części południowo-wschodniej Azji. Banan jest najważniejszą rośliną jadalną tropików, jest tak samo potrzebny i ważny jak u nas chleb - oczywiście dla osoby odżywiającej się tradycyjnie :-).

            

         Nazwa według większości źródeł, do których dotarłam pochodzi od słowa banana, używanego przez jedno z najstarszych plemiona murzyńskich w Kongo. 

     

      Znane jest około 80 gatunków bananów, na handel i eksport trafia zazwyczaj banan plamisty (pizang) albo banan zwyczajny (banan rajski, banan skrobiowy, platan) – oba mają gatunki soczyste i mączyste. 

     Obok mała mapka z gatunkami - i tradycyjnie klikając w obrazek - w stanie czytelniejszym.
     Owoce są zebrane w kiście, które mogą mieć do 2 metrów długości, a ważyć do 50 kg, czasami ilość owoców w jednej kiści może dojść nawet do 400!       
     Uprawy tropikalne są bardzo opłacalne: średni plon z hektara to ok. 30 ton owoców, a plantacje bananów przynoszą zyski przez 30 lat od ich założenia.

Gatunek banana	Informacje
Platan (inaczej: banan zwyczajny, banan rajski, banan skrobiowy, banan warzywny) żródło	Ma zieloną skórkę, która nigdy nie zmienia się na żółtą, miąższ jest różowy. Banan jest grubszy, dłuższy i mniej słodki od banana owocowego i ma więcej skrobi, nie nadaje się do jedzenia na surowo (jak nasz ziemniak:-) i trzeba go gotować 15-45 minut.      Jest najczęściej uprawianym gatunkiem, ma dwie odmiany:      I typ – słodkie owoce, w których skrobia podczas dojrzewania owoców zamienia się w cukier, a II typ – to banany mączyste, bogate w skrobię, która nie przekształca się w cukry, takie banany są nazywane skrobiowywymi, warzywnymi albo plantanami i spożywane dopiero po ugotowaniu.      Platan jest składnikiem kuchni antylskiej, południowo-amerykańskiej i afrykańskiej, je się go tak samo jak u nas ziemniaki, służy do wyrobu chipsów bananowych.
Gros Michel  źródło	Ma deserowe banany, aromatyczne, słodkie, duże, idealne do transportu, ale odmiana jest podatna na chorobę panamska (grzyba pasożytniczego) i to wpłynęło na fakt, że obecnie częściej uprawia się gatunek: banana karłowego – odpornego na grzyba, ale za to gorszego w smaku
Banan plamisty	Od rajskiego różni się kolorem pochewek liściach (tworzących pień) są fiołkowo-czerwone, owoce są krótsze niż w bananie rajskim, bardziej soczystsze, grubsze i słodsze.

          Banan nie jest drzewem, ale rośliną zielną, byliną, a mylony jest z drzewem przez swój wygląd: łodyga jest krótka i to na niej wyrastają liście, długie do 4 metrów. Liść wyrastający z kłącza jest zwinięty w rolkę, która rozwija się do pewnej wysokości, kolejny wyrastający liść przebija się przez tą rolkę i rozwija nad nią, ogonki tych liści są ciasno ściśnięte wokół łodygi i właśnie to wyglądem przypomina pień drzewa.

       Liście banana należą do największych liści na świecie, a kwiat może mieć wielkość 3 metrów i ma kwiaty żeńskie i męskie, ale kwiaty męskie nie zapylają żeńskich, owoce powstają bez zapylenia, dlatego nie mają w środku pestek-nasion, takie zjawisko jest niezwykłe i bardzo rzadkie w przyrodzie, jak już wcześniej napisałam banan rozmnaża się wegetatywnie: poprzez odrosty z kłączy. Tradycyjne zapylenie kwiatostanów jest bardzo rzadkie i spotyka się je tylko na plantacjach, gdzie tworzy się nowe odmiany.

       Ponieważ banan nie potrzebuje zapylenia kwiatów, nie potrzebuje owadów do tego zapylenia  kiście okrywa się klatkami albo czarną folią, chroniącą owoce prze owadami, albo tzw. latającymi psami – ogromnymi nietoperzami. Po zerwaniu owoców „drzewo” usycha, a z kłącza wyrastają nowe pędy i cykl zaczyna się od nowa.

   

          Składniki mineralne i witaminy: surowy banan plamisty ma 76% wody, 15-25% cukrów (głównie sacharozy), około 7% skrobi (więcej mają banany rajskie), 1,3% białka, 0,3-0,6% olejku eterycznego.
           Poza tym: włóknik, kwasy organiczne (głównie jabłkowy, który kochają muszki owocówki), enzymy. Sole mineralne (głównie związki potasu, mangan, magnez, żelazo, fosfor i siarka). Potas obniża ciśnienie krwi, zapobiega udarom. 1 banan to dawka 467 mg potasu, co stanowi 16% dziennego zapotrzebowania. 
          Witaminy – najwięcej z grupy B, prowitaminy A (beta karoten), witaminy: C, PP, E. Witamina B6 wspomaga komunikację nerwy - mięsnie, bierze też udział w tworzeniu czerwonych ciałek krwi. 1 banan to dawka  0,7 mg, co stanowi 34% dziennego zapotrzebowania na tą witaminę. gotowanie niszczy B6, więc jeśli chcemy zyskać z bananów jak najwięcej trzeba je jeść po prostu na surowo.
           Pektyny - rozpuszczalny błonnik wzmacnia serce i działa przeciwbiegunkowo. Jeśli chcemy wydobyć z bananów jak najwęcej pektyn trzeba je podgrzać, zagotować, np. szejk.
           Tryptofan - jest aminokwasem stymulującym produkcję serotoniny, który ma działanie relaksujące. Dzięki emu banany chronią przed depresją, niepokojem i bezsennością.

     

            Walory dietetyczne są wykorzystywane w medycynie dziecięcej i osób starszych i starych, profilaktycznie i leczniczo pomagają w niektórych schorzeniach przewodu pokarmowego i krążenia. Działają uspokajająco dzięki wit. B6 i tryptofanowi.
           W Indiach platany są popularnym lekiem w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, tradycyjna medycyna hinduska zaleca mączkę z zielonych bananów, wykorzystuje się ją do placków (ciapaty), które pomagają na niestrawności, wzdęciach, wrzodach żołądka, drobna kaszka z mąki  przygotowana na mleku jest dobrym pożywienie przy zapaleniu błony śluzowej żołądka i owrzodzeniu jelit.
          Zielone, niedojrzałe banany i platany są zalecane chorym na cukrzycę, arteriosklerozę, nadciśnienie, biegunki, zapalenie jelit, wrzody żołądka, dwunastnicy, owrzodzenia jelita grubego, w chorobach wątroby, zapaleniu nerek,  epilepsji, histerii, nerwicach. Banany pomagają przy miażdżycy, obniżają szkodliwy cholesterol we krwi, podwyższając o ok. 30% korzystny dla nas cholesterol.

      

          Banany spożywa się: na surowo, a te mączyste po ugotowaniu lub upieczeniu. Z miąższu owoców produkuje się mączkę bananową, kaszkę dla niemowląt i dietetyczna. Jak każdy owoc, wykorzystuje się je w produkcji: dżemów, galaretek, suszonych plasterków, jako składnik kaw i herbat, marmolad, syropów, lodów, szejków, win, likierów, napoi itp.

           Murzyni afrykańscy jedzą banany na surowo, gotowane, pieczone w popiele, smażone w oleju palmowym, suszone i wędzone, a sałatki i potrawy gotowane są bogatsze o bezpłodne kwiatostany (paki, kwiaty) i młode, zrolowane liście.

           Bananowiec jest najbardziej wszechstronnie wykorzystywaną rośliną użytkową na świecie.

       Zielone pnie, liście, kłącza, okrywy owoców są paszą dla zwierząt hodowlanych i słoni. Świeże i suszone liście w Afryce pokrywają chaty, są używane zamiast talerza, papieru. Włókna z liści służą do wyrobu powrozów, mat, grubego papieru.

          Banan manilski (tkacki, włóknodajny) to gatunek uprawiany głównie na Filipinach, włókna z pochew liści nazywane są manilą, są trzy razy mocniejsze od bawełny i dwa razy mocniejsze od sizalu (produkowanego z liści agawy). Manili używa się do wyrobu lin okrętowych, sieci rybackich, powrozów, worków, delikatniejsze włókna są przeznaczone do wyrobu tkanin na ubrania i bieliznę, a odpadki są składnikiem papieru pakowego.

           Jako kosmetyk: natłuszcza, odżywia i leczy podrażnienie skóry, dobry do cer suchych, wrażliwych. Wybiela zęby [klik].

  

          Banany tak jak awokado najlepiej owinąć w szarą, papierową torbę lub owinąć w gazety. To owoce ze strefy tropikalnej, więc lubią ciepło, dlatego unikamy lodówki. Czasami pomaga towarzystwo jabłek: wytwarzają etylen, a ten przyspieszy dojrzewanie bananów. Uwaga na muszki owocówki :-)

   

          Usunąć brązowe, zmienione części, a resztę pokroić w plasterki, luźno wsypać do woreczka i zamrozić. Po wyjęciu z zamrażalnika odczekać 15 minut, dodać karob [klik] i zblendować. Mamy domowej roboty witariańskie lody.

.....................................................
Źródła:
1. własne notatki
2. http://www.tvp.pl/styl-zycia/podroze/boso-przez-swiat/wideo/bananera
3. http://wolnemedia.net/wiadomosci-ze-swiata/bedziemy-jedli-tylko-banany-pastewne-i-dla-swin/
4.  "Zdrowie na talerzu. Lecznicze właściwości potraw".     
5. "Wiesz co jesz? Poradnik konsumenta..." K. Bosacka, M. Kozłowska - Wojciechowska
6. "Jesteś tym, co jesz" G. McKeith

7.  "Owoce egzotyczne". E. Lamer- Zarawska
8. http://www.fruitlovers.com/BananaPoster.jpg